Bàn Về Tinh Thần Pháp Luật

Bàn về Tinh Thần lao lý - Montesquieu

Năm 1982, tôi dịch xong xuôi cuốn Bàn về Khế mong xã hội (Du Contrat social) của J. J. Rousseau. Mười năm sau (1992), phiên bản dịch được công ty xuất bạn dạng Thành phố Hồ Chí Minh ấn hành. Nhiều độc giả phản ánh với tôi niềm phấn khởi lần đầu tiên được đọc bản dịch đầy đầy đủ Contrat social nhưng trước cơ chỉ gồm Nguyễn bình an lược dịch một chương. Tuy vậy, cũng có bạn gợi ý, xứng đáng lẽ Thanh Đạm đề xuất dịch Esprit des lois (Tinh thần pháp luật) của Montesquieu, bởi đó là một cặp đôi xây dựng lý thuyết về làng hội công dân và Nhà nước pháp quyền, mang tới cuộc Đại phương pháp mạng Pháp 1789, nhưng mà Montesquieu lại là bạn đi trước. (“Esprit des lois” ra đời năm 1748, 14 năm sau (1762) mới có “Contrat social”).

Gợi ý này giúp tôi thấy rõ điều chưa ổn của mình. Thiệt ra trước đây tôi trước đó chưa từng đọc “Esprit des lois”.

May sao anh Dương Trung Quốc, hồi miền Nam mới giải phóng, mua được cuốn Vạn pháp tinh lý – bản dịch Esprit des lois, vì Trịnh Xuân Ngạn dịch thuật, xuất phiên bản tại thành phố sài gòn năm 1962. Bản dịch này dựa vào sách Esprit des lois – Extrait có nhiều phần “tiểu dẫn”. Biết tôi vẫn quan tâm mày mò vấn đề Khai sáng sủa nên nước anh đã tặng tôi cuốn sách này.

Đọc Vạn pháp tinh lý, tôi vui hào hứng thâu dấn những chủ kiến lỗi lạc của Montesquieu. Cơ mà một điều do dự nảy ra, vì sao nhà xuất bạn dạng Classique Larousse tục bạn dạng chỉ tất cả mấy chục chương của “Esprit des lois”? Vậy thì diện mạo cục bộ tác phẩm quan trọng này như thế nào? Theo lời tiểu dẫn trong bạn dạng dịch của Trịnh Xuân Ngạn thì “Esprit des lois” gồm 31 quyển, mà ở chỗ này Nhà xuất phiên bản chỉ in lại 18 quyển, mỗi quyển cũng chỉ trích đem mấy chương.

Tuy vẫn chỉ với trích dịch tuy nhiên tôi đã chọn lọc những chương, đông đảo đoạn thực sự quan trọng cho chúng ta đọc vn ngày nay. Các chương, đoạn ko dịch ở trong về những sự việc mà tôi thấy là không cần thiết lắm hoặc không phù hợp.

Tiêu đề sách “De l’Esprit des lois” tôi sẽ dịch là “Tinh thần Pháp luật”, nay đổi lại mang lại đúng nguyên tác, là “Bàn về Tinh thần pháp luật” như Montesquieu đã viết. Tôi cũng dịch thêm một vài phần có tính chất tiểu dẫn cùng phụ lục, được in trong nhị cuốn sách “Montesquieu – Pages choisies – Esprit des lois – Extrait” và “Montesquieu – Pages choisies – Lettres persanes et Considérations”, nhằm khiến cho bạn đọc gọi thêm về thành phầm “Tinh thần pháp luật” cũng như quá trình chuẩn chỉnh bị của Montesquieu trước lúc viết thành công và mọi lời phản hồi sau khi thành quả ra đời.1

Riêng phần tiểu dẫn, về cha cục, soạn thảo, xuất bản, về phương pháp của Montesquieu và về ảnh hưởng của tác phẩm “Tinh thần pháp luật” thì tôi xin không thay đổi những trang dịch của Trịnh Xuân Ngạn. Vì bạn dạng dịch này dựa theo bạn dạng tiếng Pháp in năm 1958 (mà tôi không sưu tầm được), so với phiên bản tiếng Pháp in năm 1934 (mà tôi bao gồm trong tay) thì nó hỗ trợ cho ta nhiều bốn liệu và nhận định nhiều chủng loại hơn. Tôi chỉ núm thuật ngữ “Vạn pháp tinh lý” bởi “Tinh thần pháp luật”2. Trong lần tái bản năm ni (2004) tôi đề nghị dịch bổ sung cập nhật Chương 3 với Chương 4 Quyển II (trích dịch và vấp ngã sung) vào phần Phụ lục một bài nghiên cứu của tôi: “Tóm tắt lòng tin pháp phương pháp của Montesquieu” để phục vụ bạn đọc xuất sắc hơn.

Vì tò tìm khoa học, ưa thích thú tò mò các bên Khai sáng sủa Pháp, và ao ước góp phần nhỏ bé vào bài toán giao giữ văn hoá Việt – Pháp vào giai đoạn non sông đã vươn lên thay đổi mới, bắt buộc tôi vẫn dịch sách này với vớ cả cố gắng và nhiệt tâm. Nhưng có lẽ khó tránh khỏi thiếu sót. Xin sẵn sàng tiếp thu sự chỉ bảo của khách hàng đọc.

Hà Nội, mùa thu 2004

HOÀNG THANH ĐẠM

Và đông đảo sự khiếu nại trọng đại trong thời đại của ông3

Charles de Secondat – phái nam tước de La Brède – Montesquieu thành lập ngày 18 tháng một năm 1689, đúng trước một cầm kỷ cuộc đại biện pháp mạng tứ sản Pháp nổ ra tại thành tháp La Brède sát Bordeaux ở tây-nam nước Pháp, vào một gia đình dòng dõi quý tộc.

Cùng năm:

– bên văn Racine biểu lộ lần đầu vở kịch Esther.

– Ở Nga, Pierre Đại đế (lên ngôi từ thời điểm năm 1682) bước đầu thực hiện chương trình bí quyết tân, học tập tập lịch sự phương Tây, cải tạo tình trạng lạc hậu, hủ lậu của nước Nga.

* Năm 1696: người bà bầu qua đời4.

* Năm 1700: theo học với những giáo sĩ trực thuộc Giáo đoàn “Oratoire” ở Juilly. Ông học tập chữ Latinh xuất sắc hơn chữ Hy Lạp.

* Năm 1705-1708: học mức sử dụng ở thành phố Bordeaux.

* Năm 1709: lên Paris liên tiếp học tập.

Cùng năm:

– Vua Louis XIV giải tán tu viện Post Royal des champs.

– Vua Charles VII (Thụy Điển) thua Nga vào trận Poltava.

* Năm 1713: người phụ thân qua đời.

* Năm 1714: được cử làm cho nghị sĩ tại Nghị viện Bordeaux.

Cùng năm:

– Fénelon viết “Thư gởi Viện Hàn lâm Pháp”.

– Houdart de la Motte địch “llliade” với giải bài xích về Homère.

* Năm 1715: cưới vợ.

* Năm 1716: thay thế sửa chữa ông chú5, giữ công tác chánh án5 Bordeaux; được cử làm cho viện sĩ Viện Hàn lâm Bordeaux (thành lập từ 1712); hiểu luận văn về “Chính sách tôn giáo của bạn Rome” với luận văn “Ký ức về những lần quốc trái”.

Cùng năm:

– Cuộc tranh biện thứ hai giữa phái cổ xưa và phái tiến bộ kết thúc; rạp hát “Hài kịch Italia” được xuất hiện trở lại.

– nhà tài bao gồm Law tùy chỉnh ngân bậc nhất tiên.

– Hoà mong Pháp – Anh được cam kết kết trên La Haye.

* Năm 17186: tùy chỉnh thiết lập giải thưởng về công nghệ giải phẫu; đọc các report khoa học tập “Về tiếng vang”, “Công dụng của những hạch ngơi nghỉ thận”, “Tính trong veo của thiết bị thể”, “Lịch sử trái đất cổ điển và hiện đại”.

Cùng năm:

– F. M. Arouet lấy tên là Voltaire đến diễn vở kịch thứ nhất “Oedipe” của ông.

– ngân hàng Law được thừa nhận là ngân hàng quốc gia.

* Năm 1721: xuất phiên bản “Những bức thư tía Tư” (Lettres Persanes)7, không ghi tên tác giả. Sách được hoan nghênh, tái bản bốn lần trong năm đó, có kẻ in lậu nữa. Ông phát triển thành nhân vật lừng danh từ đấy với thường lui tới phòng khách của phu nhân De Lambert, bắt đầu làm câu lạc cỗ “Entresol” – một thứ hàn lâm viện từ do, để cùng nhau nghiên cứu các vấn đề khoa học về đạo đức và thiết yếu trị. Câu tạc bộ này còn có sự thâm nhập của linh mục (Saint Pierre d'Argention).

Cùng năm:

– cơ quan chỉ đạo của chính phủ Pháp mở cuộc điều tra về bank Law (hiện tượng thua lỗ).

– Hiệp ước liên minh Pháp – Anh – Tây Ban Nha được ký kết.

* Năm 1722: trình bày bài “Đối thoại thân Sylla và d’Eucrate”.

* Năm 1723: xuất phiên bản tác phẩm “Bàn về thiết yếu trị” (De la politique).

* Năm 1724: xuất bản tác phẩm “Suy suy nghĩ về chủ yếu thể quân chủ phổ thông” (Réflexions sur la monarchie universelle).

* Năm 1725: xuất phiên bản tiểu thuyết “Đền thờ Gnide” (La temple de Gnide) – đái thuyết trữ tình.

Cùng năm:

– Marivaux xuất bản “Hòn đảo và những người dân nô lệ” (L’ile des esclaves).

– Voltaire biểu hiện vở bi kịch “Hérode với Marie”.

– Bang giao Pháp – Tây Ban Nha trở buộc phải căng thẳng.

– Vua Pierre Đại đế ngơi nghỉ Nga băng hà.

* Năm 1726: thôi giữ dùng cho Chánh án Bordeaux mà trước đây ông vẫn làm nạm chân ông chú mình.

Xem thêm: Khám Phá Hơn 26 Cách Làm Tóc Đen Trở Lại Sau Khi Nhuộm, Tóc Trắng Có Thể Đen Trở Lại Về Màu Ban Đầu Không

* Năm 1728: du lịch qua các nước Áo, Hung, Ý, Thụy Sĩ, Hà Lan.

Cùng năm:

– Voltaire viết “Nàng Hăngriađơ” (La Henriade).

– J. J. Rousseau sống sinh sống Turin.

– Marivaux viết “Điều bất thần thứ hai trong tình yêu” (La seconde surprise de l'amour).

– Georges II lên ngôi nghỉ ngơi Anh.

– Phát hiện ra eo biển cả Béring.

* Năm 1729: lịch sự Anh sống nhị năm, ở nhà Lord Chesterfield; được nhận làm thành viên hiệp hội Hoàng gia Anh trên Luân Đôn.

Cùng năm:

– Voltaire trường đoản cú Anh trở về Paris.

– J. J. Rousseau thao tác tại công ty mệnh phụ De Varen.

– Hoà cầu Sicile được cam kết kết thân Pháp – Anh – Hà Lan – Tây Ban Nha.

* Năm 1731: trở về Pháp, gọi nhiều report tại Viện Hàn lâm Bordeaux (các văn bản này gần như đã thất lạc). Tiếp nối ông lui về ở thành tháp Brède.

Cùng năm:

– Voltaire viết “Lịch sử vua Charles VII”.

– Linh mục Prévost viết tè thuyết “Manon Lescaut”.

– Dainel De Foe qua đời.

* Năm 1734: xuất bản sách “Nhận định về vì sao thịnh đạt và suy thoái của Rome” (Considérations sur les causes de la gradeur des Romains et de leur décadence); thành thân với linh mục Castel, fan trở thành cộng tác viên tâm đầu ý hợp của ông.

Cùng năm:

– Voltaire ra sách “Thư tín triết học” (Lettres philosophiques).

– Bach (Jean Sébastien), nhạc sĩ hào kiệt người Đức soạn phiên bản giao hưởng danh tiếng “Oratoire de Noel”.

– chiến tranh kế vị ở tía Lan.

– Quân Pháp chiến thắng trận nghỉ ngơi Parme cùng Guastalla (Italia).

* Năm 1741-1747: triệu tập toàn lực nghiên cứu, soạn thảo tập sách to “Tinh thần pháp luật”. đa phần thời gian sinh sống ở lâu đài Brède, ông thao tác làm việc quá sức mang đến nỗi gần như bị loà mắt.

* Năm 1748: xuất bản sách “Tinh thần pháp luật” làm việc Genève, in thành 2 tập, bao gồm một một số loại in thành 3 tập, khoảng tầm 1000 trang.

Cùng năm:

– Voltaire viết truyện “Zadig”.

– Diderot kết bạn chí thân với J. J. Rousseau.

– Richardson (ở Anh) viết đái thuyết “Clarisse Harlowe”.

* Năm 1749: bị công kích: tập san Nouvelles Ecclésiastiques (Tin Giáo hội) viết bài bác phê phán niềm tin pháp luật, coi tác giả là nằm trong phái thần giáo (déiste).

Cùng năm:

– Diderot đã tạo ra “Thư viết về những người dân mù” (Lettres sur les aveugles).

– Buffon viết “Lịch sử từ bỏ nhiên” (Histoire naturelle), bị trường Sorbonne bác bỏ bỏ thuyết của ông về trái đất.

* Năm 1750: vấn đáp những fan Jansénistes bằng tác phẩm bút chiến “Bảo vệ tinh thần pháp luật” (Défense de l’Esprit des lois).

Cùng năm:

– J. J. Rousseau viết “Khảo luận về những khoa học cùng nghệ thuật” (Discours sur les sciences et les arts).

– Voltaire sang trọng thăm nước Phổ.

– Dupleix, toàn quyền Pháp ở Ấn Độ giành thành công trong câu hỏi tranh chấp cùng với Anh. Tùy chỉnh thiết lập quyền bảo hộ của Pháp sinh hoạt vùng Carnatic.

* Năm 1751: viết truyện cổ tích “Lysimaque” đăng tạp chí “Le Mercure”.

Cùng năm:

– Voltaire viết “Thế kỷ của Louis XIV” (Le siècle de Louis XIV).

– Diderot xuất bản quyển “Bách khoa toàn thư”.

– Nổ ra cuộc bút chiến quanh bài “Khảo luận về công nghệ và nghệ thuật” của J. J. Rousseau.

Cùng năm:

– Viết bài: “Hứng thú với Bách khoa toàn thư” (Gout pour L'Encyclopédie).

* Năm 1754: viết truyện cổ tích huyền thoại “Arsace và Isménie”.

Cùng năm:

– Condillac “Nghị luận về cảm xúc” (Traité des sensations).

– J. J. Rousseau khai công xây dựng công trường thi công Vua Louis XV.

– Toàn quyền Dupleix rời bỏ Ấn Độ.

* Năm 1755: mệnh chung ngày 10 tháng 2, vướng lại nhiêu nguyên cảo trong những số ấy có tập “Những bốn tưởng của tôi” (Mes pensées), lâu 56 tuổi.

Cùng năm:

– J. J. Rousseau viết “Khảo luận về việc bất bình đẳng” (Discours sur l’inégalité).

• Bài viết xem nhiều

Cập nhật bảng xếp hạng carom 3 băng thế giới mới nhất, umb ranking

04/05/2023

Knowing brothers vietsub ep 334: khách mời seventeen (vietsub) vietsub full hd

14/01/2023

Top 30 viết nhật ký tiếng nhật ký tiếng nhật về một ngày của bạn

12/01/2023

Làn da ngăm nên mặc váy màu gì tôn dáng và quyến rũ, f5 phong cách với những màu tôn da ngăm

15/02/2023

Hướng dẫn chi tiết cách làm dung dịch thủy canh hữu cơ, hướng dẫn pha dung dịch thủy canh hữu cơ tại nhà

14/01/2023

Trang web gái bán hoa cao cấp, vui vẻ qua đêm với gái bán hoa giá 600

04/03/2023

Chi tiết công thức cách nấu nước sâm thuốc bắc, cách nấu nước sâm mua Ở tiệm thuốc bắc

09/01/2023

Cách hút nước bằng ống nhựa, cách để dẫn nước bằng ống xi phông

18/02/2023

News#73: lịch phát hành nxb trẻ, truyện tranh nxb trẻ

16/01/2023

Trịnh sảng nhận đóng hoa thiên cốt đạo văn mà im, 5 phim trung dính phốt chuyển thể từ đạo phẩm

22/02/2023

Các trò chơi cho bé thú vị giúp phát triển thể chất và trí, 25 trò chơi cho trẻ mầm non Đơn giản, vui nhộn

07/09/2023

15+ mẫu Áo Đẹp cho người béo bụng, mẫu Áo Đẹp cho người béo bụng

07/09/2023

Cách dụng vitamin d3 ostelin d3 drop cho bé chuẩn nhất, ostelin calcium & vitamin d3 (mẫu mới nhất

07/09/2023

Một thám tử siêu năng lực naruto, thám tử siêu năng lực naruto

07/09/2023

Kamen rider: top 15+ các kamen rider mạnh nhất mới nhất 2023

05/05/2023